પુરીની વિશ્વ પ્રસિદ્ધ રથયાત્રા જુલાઈમાં શરૂ થવા જઈ રહી છે. આ રથયાત્રામાં ભગવાન જગન્નાથનો રથ, દેવી સુભદ્રાનો રથ અને ભગવાન બલભદ્રનો રથ કાઢવામાં આવે છે.
ઓડિશાના પુરીમાં દર વર્ષે અષાઢ મહિનામાં જગન્નાથની યાત્રા કરવામાં આવે છે. જગન્નાથપુરી એ ભારતના ચાર ધામોમાંનું એક છે. શ્રી જગન્નાથ મંદિર એ ભગવાન શ્રી કૃષ્ણને સમર્પિત પ્રખ્યાત હિંદુ મંદિર છે. આ પ્રખ્યાત મંદિરને પૃથ્વીનું વૈકુંઠ પણ કહેવામાં આવે છે. આ ઉપરાંત આ સ્થળ નીલાંચલ, નીલગીરી અને શકક્ષેત્ર જેવા નામોથી પણ જાણીતું છે. આ વર્ષે પુરીની જગન્નાથ યાત્રા 7 જુલાઈ, રવિવારથી શરૂ થઈ રહી છે. આ રથયાત્રામાં ભગવાન જગન્નાથનો રથ, દેવી સુભદ્રાનો રથ અને ભગવાન બલભદ્રનો રથ કાઢવામાં આવે છે. અહીં જાણો ભગવાન જગન્નાથ, ભાઈ બલરામ અને બહેન સુભદ્રાના રથની વિશેષતાઓ.
જગન્નાથપુરી રથયાત્રાની વિશેષતાઓ
દર વર્ષે પુરીની રથયાત્રા અષાઢ માસના શુક્લ પક્ષના બીજા દિવસે શરૂ થાય છે. આ રથયાત્રા માટે ભગવાન શ્રી કૃષ્ણ, દેવી સુભદ્રા અને ભગવાન બલભદ્ર માટે લીમડાના લાકડામાંથી રથ તૈયાર કરવામાં આવે છે. આગળના ભાગમાં મોટા ભાઈ બલરામનો રથ છે, મધ્યમાં બહેન સુભદ્રાનો રથ છે અને પાછળ જગન્નાથ શ્રી કૃષ્ણનો રથ છે. આ ત્રણેય રથના નામ અને રંગ અલગ-અલગ છે. બલરામજીના રથને તાલધ્વજ કહેવામાં આવે છે અને તેનો રંગ લાલ અને લીલો છે. દેવી સુભદ્રાના રથને દર્પદલન અથવા પદ્મરથ કહેવામાં આવે છે અને આ રથ કાળો અથવા વાદળી રંગનો છે. ભગવાન જગન્નાથના રથને નંદીઘોષ અથવા ગરુડધ્વજ કહેવામાં આવે છે અને આ રથ પીળો અથવા લાલ રંગનો છે.
નંદીઘોષની ઊંચાઈ 45 ફૂટ, તાલધ્વજની ઊંચાઈ 45 ફૂટ અને દેવી સુભદ્રાનો દર્પદલન માર્ગ લગભગ 44.7 ફૂટ ઊંચો છે. જગન્નાથ રથયાત્રા જગન્નાથ મંદિરથી શરૂ થાય છે અને 3 કિલોમીટર દૂર ગુંડીચા મંદિરે પહોંચે છે. માન્યતા અનુસાર આ જગ્યાને ભગવાન જગન્નાથની માસીનું ઘર કહેવામાં આવે છે. એવું પણ માનવામાં આવે છે કે આ ત્રણેય મૂર્તિઓ આ સ્થાન પર વિશ્વકર્મા દ્વારા બનાવવામાં આવી હતી અને આ ભગવાન જગન્નાથનું જન્મસ્થળ છે. અહીં ત્રણેય દેવતાઓ 7 દિવસ આરામ કરે છે. અષાઢ મહિનાના દસમા દિવસે, રથ ધાર્મિક વિધિઓ સાથે મુખ્ય મંદિર તરફ આગળ વધે છે. પરત ફરવાની યાત્રાને બહુદા કહેવામાં આવે છે.
